Uurwerk

Geschiedenis
Nagenoeg iedere kerktoren in de noordelijke provincies heeft of had vanaf de 15e eeuw een uurwerk. De boeren hadden geen horloge. Maar als de klok sloeg, wisten ze dat het etenstijd was. Ook bij brand en andere calamiteiten werd de luidklok gebruikt.
 
Historisch gezien heeft de toren van Anloo waarschijnlijk al een uurwerk gehad vanaf de 15e eeuw. Zeker is dat er in het begin van 1700 een uurwerk stond. Dat uurwerk sloeg op de hele en halve uren. Niet bekend is wie de bouwer van het uurwerk geweest is. Wel lezen we in archiefstukken dat in 1739 reparaties aan het uurwerk zijn verricht door Jan Roelofs, timmerman uit Eext.

In de Staatsregeling van 1798, (scheiding van kerk en staat) eigenlijk onze eerste grondwet, bleven alle torens eigendom van de (staat) ic.burgerlijke gemeentes en de kerken gingen naar de kerkelijke gemeente. De Staatsregeling gaf er geen redenen voor, maar het is duidelijk dat de kerktoren van belang was voor de staatsveiligheid; uitkijkpost en de klok om te waarschuwen voor gevaar en om de bevolking te verzamelen bij calamiteiten.
Het toren-uurwerk is tijdens de restauratie van de toren in de 2e Wereldoorlog buiten de kerk is geplaatst. Vervolgens is het verdwenen. Waar het gebleven is weet niemand.

Na overleg met diverse instanties is besloten een uurwerk aan te schaffen en te laten restaureren door klokkenmaker Brunia uit Exmorra. In overleg met de gemeente en om het publiek er kennis mee te laten maken is het uurwerk op 14 februari 2014 tijdelijk op de begane grond in de toren geplaatst.

 

 

 

Rodenburg uurwerk
Het uurwerk is gebouwd omstreeks 1860 door de firma Rodenburg uit Sneek. Het stond tot 1985 in de kerk van Hempens, een klein dorpje bij Leeuwarden. Wat opvalt zijn de gietijzeren onderdelen van de stelling in fraaie florale motieven. Ook de middeleeuwse kanonskogels als gewichten zijn opvallend. Het uurwerk bevat onderdelen die vervaardigd zijn in het bedrijf Van Bergen uit Heiligerlee.
Omdat het uurwerk zeer frequent met de hand opgewonden moest worden heeft de Stichting het laten voorzien van een automatisch opwindmechanisme.

 

 

 

Het uurwerk in de werkplaats van Brunia in Exmorra voor de restauratie.

 

 

Het gerestaureerde uurwerk op de begane grond in de toren.

 

 

 

Een kanonskogel als gewicht.

 

 


 

Het uurwerk is op 3 oktober 2018 uitelkaar gehaald en naar de 2e torenverdieping gebracht.

 

Het uurwerk is aangesloten op de grote luidklok. 's-Avonds en snachts schakeld een slingervanger het uurwerk uit.

Agenda

Nieuws